ОАӨЭЫ институтының пікірінше, Орталық және Батыс Азиядағы үкіметтер мен басқа да мүдделі тараптар қоғамның COVID-19 вакциналарына деген сенімін арттыру үшін жақсы жоспарланған және инклюзивті вакциналау науқандарын өткізуі керек.

ОРТАЛЫҚ ЖӘНЕ БАТЫС АЗИЯДАҒЫ COVID-19 ВАКЦИНАСЫНА ДЕГЕН СЕНІМДІ АРТТЫРУДЫҢ БЕС ӘДІСІ 

26 мамыр 2021
- ОАӨЭЫ институты жүргізген зерттеу көрсеткендей, Орталық және Батыс Азиядағы көптеген адамдар әлі де COVID-19 вакциналарының қауіпсіздігіне көз жеткізуі керек. Вакциналарға деген сенімді арттырудың бес әдісі:
- ОАӨЭЫ институты жүргізген сауалнамаға сәйкес, Орталық және Батыс Азияның кейбір тұрғындары үшін COVID-19 вакцинациялауды қаламауының негізгі себебі ықтималды жанама әсерлерге қатысты алаңдаушылық болып табылады.
- COVID-19-ға қарсы вакциналау - бұл ауруды жеңу және қалыпты жағдайға оралу қадамы. ОАӨЭЫ институтының мәліметінше, мыналар COVID-19-ға қарсы вакциналауға деген сенімді арттырудың бес әдісі болып табылады.

Өткен жылдың басында коронавирус пайда болғаннан бері ғалымдар мен фармацевтикалық компаниялар COVID-19-ға қарсы қауіпсіз және тиімді вакциналарды зерттеу және дамыту бойынша рекордтық қарқында жұмыс жасады. ДДҰ COVID-19 пандемия деп жариялағаннан он төрт ай өткен соң, бүкіл әлемде 1,6 миллиардтан астам доза вакцина енгізілді - бұл ауруды жеңіп, ақыр аяғында қалыпты өмірге қайта оралатынына үміт беретін керемет жетістік.

Алайда, тиімді вакцина жасау - бұл істің жартысы ғана, өйткені адамдарды оны қабылдау қажеттілігіне сендіру керек. Орталық және Батыс Азияның кейбір елдерінде көптеген адамдар COVID-19 вакциналарының қауіпсіздігіне қатысты алаңдайды. Грузия, Қазақстан, Қырғыз Республикасы, Моңғолия, Пәкістан, Тәжікстан және Өзбекстанда жүргізілген сауалнамаға сәйкес, ересектердің төрттен бір бөлігі жауапты органдар тексерген барлық вакциналарды қауіпсіз деп санайды.

Шамамен 32% респондент вакцина тегін болса да, олардың үкіметтері қауіпсіз деп куәландырса да, олар әлі де жанама әсерлерге қатысты алаңдаушылыққа сілтей отырып, вакцина салдырмайтындарын айтты.

Вакциналарға сенімсіздік ішінара «инфодемиядан» туындайды - қоғамдық пікірге әсер ететін жалған ақпарат пен деректердің таралуы. Дезинформация интернеттен әлдеқайда бұрын болған, бірақ пандемия кезінде адамдар интернетте көбірек уақыт өткізгендіктен, ғылыми емес мәлімдемелер мен қастандық теорияларын әлеуметтік желілерде тарату аурудың қоғамдық қабылдауын бұрмалап, вакциналау бағдарламаларына деген көзқарасты бұзды.

Сауалнама 7000 адамды қамтыды және жаппай вакциналау науқаны басталғанға дейін 2020 жылдың желтоқсанында және 2021 жылдың қаңтарында жүргізілді. Сауалнама іріктемесінің әрқашан халықты қамту тұрғысынан шектеулері болса да, бұл сауалнама жынысы, жасы, ұлты және тұрғылықты жері бойынша репрезентативті болып табылады. Алынған мәліметтер сауалнама кезіндегі осы елдердегі тиімді вакциналауға кедергі келтіруі мүмкін көңіл-күйді көрсетеді. 

Сауалнаманы Орталық Азия өңірлік экономикалық ынтымақтастық институты (ОАӨЭЫ), ОАӨЭЫ бағдарламасы үшін зерттеулер мен әлеуетті арттырумен айналысатын үкіметаралық ұйым жүргізді. ОАӨЭЫ - бұл өңірлік ынтымақтастық арқылы экономикалық өрлеу мен дамуға жәрдемдесуге бағытталған 11 елдің әріптестігі.

Орталық және Батыс Азиядағы пандемияны тоқтату үшін үкіметтер мен басқа да мүдделі тараптар COVID-19 вакциналарына деген қоғамдық сенімді арттыру үшін келісілген күш-жігерді қажет етеді. ОАӨЭЫ институтының мәліметінше, мұны істеудің бес әдісі бар:

1. COVID-19 вакцинасын насихаттау жөніндегі науқандарға медицина мамандарын тарту

Жеті елдегі респонденттердің 72%-ы COVID-19 алдын алу шаралары мен медицина мамандарының ұсыныстарына сенім білдірді. Алайда, бестен бір бөлігінен азы медицина қызметкерлерін вакциналау туралы негізгі ақпарат көзі деп атады.

Бұл адамдарды вакцинациялауға көндіруге келгенде дәрігерлер мен медбикелерді тарту керек - тек жоғары деңгейдегі БАҚ-та сөйлеу арқылы ғана емес, сонымен қатар медициналық қауымдастықтар қолдайтын жаппай ақпараттық науқандар арқылы да жүргізу керек дегенді білдіреді.

2. Нақты әлеуметтік топтар үшін атаулы іс-шараларды жүргізу

Адамдардың ауылдық немесе қалалық жерлерде тұруына байланысты демография да, сонымен қатар білім деңгейі адамдардың вакцина қабылдауына әсер етеді. Саясаткерлер іс-шараларды әзірлеу кезінде осыны ескеруі керек. Мысалы, ауыл тұрғындары ақпараттық науқандардан ұтатын болады, өйткені әдетте олардың хабардарлығы төмен болады.

Әйелдер көбінесе отбасыларын иммундау туралы шешім қабылдайды, сондықтан олардың вакциналауға оң көзқарасты болуы өте маңызды. Зерттеу көрсеткендей, вакциналау бағдарламаларына қатысудың ең көп таралған себебі - отбасын қорғау, сондықтан директивті органдар үгіт-насихат науқандарында оны ажырамас идеяға айналдыру туралы ойлануы керек.

3. Вакцинаның жанама әсерлері туралы алаңдаушылықпен бірге, COVID-19 елеулі сырқат емес деген қате пікірді шешу

Ықтимал жанама әсерлер туралы алаңдаушылық респонденттердің вакцинадан бас тартуының негізгі себебі болды. Вакцина салдырған адамдардың дәстүрлі арналар мен әлеуметтік медиа арналары арқылы өз тәжірибелері мен жағдайымен бөлісуі өте маңызды.

COVID-19-дан айыққан адамдар аурудың соншалықты ауыр емес немесе мүлде өтірік екендігі туралы қате түсініктермен күресу үшін өз тәжірибелерімен бөлісуі керек. Өз тәжірибесімен бөліскен жастар тек қарт адамдар ғана зардап шегеді деген пікірді жоққа шығаруға көмектеседі.

Ақпараттық науқанның әр кезеңінде вакциналаудың басты мақсаты - аурудың асқынуын болдырмау және халықтың өмірдің үйреншікті ырғағына оралуына көмектесу.

4. Эпидемиологиялық мәдениетті ескеру

Саясаткерлер өз елдеріндегі эпидемиологиялық мәдениетке де назар аударуы керек. Бұған санитарлық-гигиеналық нормаларды сақтаудың жалпы деңгейі, дезинфекция, вирустық инфекцияның өршуі кезінде маска тағу және адамдар көп жиналатын жерлерден аулақ болу кіреді.

Маска тағу мәдениеті қалыптасқан Жапония мен Корея Республикасы сияқты елдерден айырмашылығы, зерттелген жеті елде мұндай мәдениет болған жоқ. Бұл медициналық маскаларды қысқа мерзімде қабылдауды қиындатты.

5. Түрлі ақпараттық арналарды пайдалану және медиасауаттылықты арттыру

Вакциналау науқандары әр елде кеңінен қолданылатын ақпарат көздерінің әртүрлі жиынтығын қолдана отырып жүргізілуі керек. Бұған дүңгіршектер, медициналық мекемелер, сауда орталықтары мен базарлар арқылы парақшалар мен физикалық ақпаратты таратудың басқа да түрлері кіруі мүмкін. Азаматтық қоғам ұйымдары да негізгі рөл атқаруы керек. Діни көшбасшылармен де осылай, олардың ұсыныстары халықтың маңызды топтарына жету үшін маңызды.

Жалған ақпараттың әсеріне қарсы тұру үшін директивті органдар өз азаматтары арасында медиасауаттылықты арттыруға ден қойып, оларды фактілерді тексеру, сенімді жаңалықтарды анықтау және әртүрлі бұқаралық ақпарат құралдарынан алынған ақпаратты сыни бағалауға қажетті құралдармен қамтамасыз етуі тиіс.

Дереккөз: https://www.adb.org/news/features/five-ways-boost-covid-19-vaccine-trust-central-west-asia